Isparta Süleyman Demirel üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Onur Kaya, Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilan edilen 25 Nisan Dünya Sıtma Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, 2000 yılından sonra Dünya Sağlık Örgütü’nün, sıtma hastalığının sık görüldüğü ülkeler listesinden ülkemizi çıkardığını ifade etti.
Kaya, hastalığın sık görüldüğü ülkelere seyahat ederken koruyucu önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayarak şu bilgilere yer verdi,
Hastalığa neden olan mikroorganizma plasmodium denilen bir parazit cinsidir. Bu parazitler anofel cinsi dişi sivrisineklerinin tükürük bezlerinde bulunmakta olup bunların insanı sokmasıyla insana bulaş olmakta, sıtma tablosu ortaya çıkmaktadır. Hastalığa neden olan plasmodium türüne göre sıtma kliniği farklılık gösterebilmekte, ölümcül dahi olabilmektedir. Genellikle bu tür sivrisineklerin ısırmasından yaklaşık 1-2 hafta sonra ateş, üşüme, titreme, kusma gibi şikayetlerle hastalık belirtileri ortaya çıkmaktadır. Hastalığın erken teşhisi ile tedavisinin planlanması önemlidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünyada 3 milyarı aşkın kişinin sıtma hastalığı açısından riskli bölgelerde yaşadığı bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2016 yılının Haziran ayında yayınladığı raporuna göre sıtma çoğu Afrika kıtasında olmak üzere Orta-Güney Amerika, Karayiplerin bir kesimi, Güney Asya- Güney Doğu Asya, bazı Orta Doğu ülkeleri olmak üzere toplam 91 ülkede hala sık görülen bir hastalıktır. Dünyada 2015 yılında sıtma tanısı konulan hasta sayısı 212 milyon olup, bunların 429.000’i ölümle sonuçlanmıştır. Ölen bu insanların önemli bir kısmını Sahra altı Afrika’da yaşayan 5 yaş altındaki çocuklar oluşturmaktadır. Hastalık gerek ölümcül seyredebilmesi gerekse de koruyucu ve tedavi edici uygulamalarla ortaya çıkan maliyetler nedeniyle hala önemli bir problem olarak görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 25 Nisan tarihi Dünya Sıtma Günü olarak ilan edilmiştir.
Anadolu’daki eski medeniyetlerin çöküşünde sıtmanın önemli rolü olduğu bilinmektedir. Yine Kurtuluş Savaşı ve bunu izleyen yıllarda ülkemizde görülen yaygın hastalıkların başında sıtma yer almıştır. Ancak daha sonra Sıtma Savaş Programları ile hastalığın sayısı kontrol altına alınmıştır. Hatta 2000 yılından sonra DSÖ, sıtma hastalığının sık görüldüğü ülkeler listesinden ülkemizi çıkarmıştır.
Günümüzde ülkemizde görülen sıtma olguları genellikle hastalığın sık görüldüğü ülkelere (Afrika ülkeleri başta olmak üzere) seyahat eden kişilerden oluşmaktadır (yurt dışı kaynaklı sıtma). Bu nedenle Afrika ülkeleri başta olmak üzere bu ülkelere ziyaret planlayan kişilere bir takım önerilerde bulunulmaktadır. Bu öneriler arasında insektisit emdirilmiş cibinliklerin, sivrisinek kovucu preparatların kullanılması, kişinin durumuna göre ve seyahat edilecek ülkede sık görülen plasmodium türüne göre uygun koruyucu ilaçların kullanımı bulunmaktadır. Günümüzde sıtma için geliştirilmiş bir aşı ne yazık ki yoktur. Daha önce sıtma hastalığı geçirenler hastalığı tekrar geçirebilecekleri için ilgili bölgelere yapılacak seyahatlerde koruyucu önlemlerin uygulanması önemlidir.
