Isparta'da Yusuf Ziya Günaydın'ın Fantazi eserlerinden olan ve geze geze en sonunda Otogar mevkiine park edilen saat kulesi Türkiyedeki harika saat kulelerinin yanında oldukça komik kaldı, listeye giremedi.

Bilindiği gibi Isparta'da Önce Özkanlar kavşağı alt geçidi'nin üzerine konulan saat kulesi gelen eleştirilerin ardından bulunduğu yerden kaldırılarak, otogar bölgesine götürülmüş, yıllar süren çalışmaların ardıncan ortaya çıkan ilginç kule, sessiz sedasız açılmıştı.

   

Hayatımızın parçası olan saatlerin geçmişi çok eskilere dayanıyor. Neden insanlar saatleri bu kadar her yerde görmek durumunda kaldı?

Cevabı çok da zor değil. Çünkü hükümet tarafından belirlenen kişilerce teyit edilip halka bildirilen zaman dilimleri, halka açık bir şekilde konumlandırılan saatler üzerinden insanlara sunuluyordu. Evrilerek her türlü şekle giren saat, bir de saat kuleleri olarak karşımıza çıktı. İşte geçmişten günümüze varlığını koruyabildiğimiz nadir eserlerden saat kulelerimiz...

ÇANAKKALE’DEKİ SAAT KULESİ
Listenin başında Çanakkale var. Tarihimizin en önemli kentlerinden Çanakkale sadece 1915’teki muhteşem zaferin ardından yaratılan yapıtlarla değil, öncesinde inşa edilen ünlü saat kulesiyle de anılması gereken bir şehir.

Dönemin İtalyan Fahri Konsolosu Emilie Vitalis’in 10 bin altın bağışlayarak yapımına başlanan saat kulesi ilk yılında üç katlıydı. Biz yakın zamana kadar 4 katlı zannediyorduk. Birkaç yıl önce tesadüfen ortaya çıkan siyah beyaz fotoğraf ortaya çıkana dek de öyle bildil. Fotoğrafta 3 katlı olduğu anlaşılan saat kulesinin günümüze dört katlı olarak ulaşmasının kesin nedeni bilinmiyor ancak tahminlerden biri; saatin aktif olduğu yıldan yaklaşık 15 yıl sonrasında bir depremin ardından zeminin zarar görmesiyle kat çıkıldığı düşünülüyor. Bir başka tahminse çevresinde binaların yükselmesiyle boyu kısa kalan saat kulesinin, denizden görünmesini kolaylaştırmak için bu katın eklendiği yönünde.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz


2010 yılında yetkililer bu zarar görmüş yapıyı restore etme kararını almasıyla onarıldı ve bugün tıkır tıkır çalışıyor.

TOPHANE’DEKİ SAAT KULESİ
Tophane Saat Kulesi, İstanbul’un Tophane’de Nusretiye Camii’nin yanında yer alıyor. Sultan Abdülmecid’in talimatı sonrası inşa edilen saat kulesi toplamda dört katlı bir yapı. Saat kulesi yukarı doğru kademeli olarak daralarak yükselen bir yapıya sahip.

Dört cephesi birbirine eş olarak tasarlanmış kulenin denize bakan cephedeki kapısının üstünde Abdülmecid’e ait tuğra var. Tuğranın üzerinde yer alan kitabede “1848-1849” tarihi yazıyor. Abdülmecid’in tuğrasının denize bakan cephede yer almasının sebebi de yine denizden görülmesini sağlaması için. Neoklasik tarzda yapılan bu saat kulemiz 15 m. uzunluğunda.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

BİR BAŞKA TOPHANE SAAT KULESİ
Yanlış yazdığımı düşünmeyini, aynı isimde bir başka saat kulesinden bahsedeceğim. Tam 114 yaşındaki bu kule altı katlı olarak inşa edildi.

Tophane Parkı içinde bulunan saat kulesinin olduğu yerden, Bursa manzarasını görmesi nedeniyle hatrı sayılır bir süre yangın kulesi olarak da kullanıldı. Güney kısmında girişi bulunan kuleye, 89 basamaklı ahşap bir merdivenle çıkılıyor. Kulenin üst katının dört cephesinde, 90 cm çapında yuvarlak saatleri görebilirsiniz.  Kule, tam 33 metre yüksekliğe sahip ve hala ayakta duruyor.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

KAYSERİ’DEKİ SAAT KULESİ
II. Abdülhamit döneminde yaptırılan Kayseri saat kulesi 113 yıldır hiç bozulmadan ayakta durmayı başardı. Kayseri Cumhuriyet Meydanı’nda yerini koruyan saat kulesinin inşasını Tavsunlu Salih Usta’nın üstlendiği biliniyor.

10 metre yüksekliğindeki saat kulesinin çinko çatısında bir de rüzgar gülü bulunuyor. Mekanizması Leipzig’den getirilen saat mekanizması, 4 yöne bakan kadranları çalıştırıyor.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

DOLMABAHÇE’DEKİ SAAT KULEMİZ
Dolmabahçe Saat Kulesi, Bezmi Alem Valide Sultan Camii ile Dolmabahçe Sarayı’nın Saltanat Kapısı arasında bulunuyor. 1890-1895 yılları arasında Sultan II. Abdülhamit tarafından yaptırılmıştı.

Dolmabahçe saat kulesi, 27 metre yüksekliğine sahip ve 4 katlı. Kulenin basamak sayısı 94. merdiven sahanlıklarının zemini renkli taşlarla, geometrik şekiller verilerek yapıldı.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Kulenin her bir cephesinde de saat var. Deniz tarafındaki saat ayrı kurulurken, diğer üçünün eş zamanlı bir şekilde kurulduğu da bu kaynaklarda yer alan bilgiler arasında.

ERZURUM SAAT KULESİ
Erzurum Saat Kulesi’nin bir diğer adı Tepsi Minare. Saltuklu Emirlerinden İnanç Biygu Alp Tuğrul Bey tarafından İçkale Camisi’nin minaresi ve gözetleme köşkü olarak yaptırıldı. Ezan okunan yer olarak “Tepe Minare”, üstünün yıkılmasıyla “Kesik Kule” ve “Minare Kule” adını aldı. Kırım Savaşı’ndan önce kuleye bir saat yerleştirilince “Saat Kulesi” adıyla tanınmaya başladı. Kırım savaşından sonra bu saati Ruslar yerinden söküp aldı ıve bunun üzerine 1877 yılında İngiltere tarafından bugünkü saat armağan edildi.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

BALIKESİR’DEKİ SAAT KULESİ
Silistre Valisi Girit-i Zade Mehmet Paşa tarafından beş katlı olarak 1827 yılında yaptırılan saat kulesi, yapı itibarıyla Galata Kulesi’ne benzetiliyor. 5 katlı olarak inşa edilen 20 metre yüksekliğindeki kule, 1897 yılında meydana gelen bir depremde yıkılıp mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından 1901 yılında yeniden yaptırıldı.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

ANKARA’NIN SİMGESİ SAAT KULESİ
Ankara‘nın simgesi olan saat kulesi 132 yıllık bir geçmişe sahip. Dönemin Ankara valisi Sırrı Paşa tarafından Hacı Süleyman Refik Efendi gözetiminde yaptırılan Ankara Saat Kulesi, kocaman bir çana sahip. Çanın üzerinde 1884 yılında “Louis Edel” tarafından Strasbourg’da yapıldığı yazdığı için kulenin de orada yapıldığı düşünülüyor.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz

İZMİR SAAT KULESİ
İzmir’in Konak ilçesinde bulunan bu saat kulesi, Osmanlı Padişahı Sultan 2.Abdülhamit’in tahta çıkışının 25.yılını kutlamak amacıyla inşa edilmişti.

Kulenin saati Alman İmparatoru 2. Wilhelm tarafından hediye edilmişti.

Hala varlığını koruyan saat kulelerimiz