Bir vitrin mankeni nasıl yapılıyor? İlk vitrin mankenini kim yapmış? Peki ne kadar zaman alıyor? Türkiye’de vitrin mankenlerini ilk yapan bir heykeltıraş olan Rafet Meriç'miş. Ta ki hazır giyim firmaları çoğalmaya başlamış, vitrin mankenlerine ihtiyaç artmış,o zamana kadar başka imalat yapan da yokmuş.Şimdilerde ise 60’a yakın firma vitrin mankeni yapıyor.Eskiden vitrin mankeni yapılması gerçekten çok uzun zaman alıyormuş.Bir internet sitesinde vitrin mankeninin yapım aşamalarının fotoğraflarını görmüştüm. Ve şimdi bu işi ilk yapan kişinin neden bir heykeltıraş olduğunu daha iyi anlıyorum.Hele ki eski yöntemlerle çalışıyorsanız gerçekten bir heykeltıraşı bence bünyenizde bulundurmanız gerekiyormuş.Şimdilerde bu böyle değil tabiî ki. Bilgisayarda çizim yapan bazı ressam,heykeltıraş,ya da teknik ressam gibi kişiler bunları cnc tezgahlarında kalıp haline getiriyorlar.Bu kalıplar ise piyasada belli başlı kişiler tarafından satılabiliyor.
Eskiden nasıldı peki? Bir vitrin mankeni ustası kendi mütevazi atölyesinde çalışırdı. Hem de elindeki teknoloji olmadan klasik yöntemlerle çalışırdı. Bir vitrin mankenini yapmak yaklaşık dört ay sürüyordu. Hem şimdi olduğu gibi bilgisayarda çizilen hayali kadınlar kullanılmıyordu model olarak. Gerçek modellerle çalışılıyordu. Belki hala gerçek modeller kullanan klasik yöntemlerle çalışan firmalar vardır,ama bunun çok zahmetli bir iş olduğunu da unutmamak lazım.Düşünsenize dört ay süren bir çalışma.Gerçek modellerden alınan ölçülerle ,onların vücut şekilleri model alınarak yapılan heykeller önce kil ile çalışılırmış.
Bildiğiniz heykel yapmak gibi yani.Ardından bu modellerin kalıpları üzerinden polyester ile kaplamalar yapılmış,mankenler ortaya çıkmış. En zor tarafı da bu mankenlerin yüzlerini yapmak diye düşünüyorum.Yüzleri gerçek bir kadından alınan pek çok vitrin mankeni vardır ülkemizde.Yüz çalışması vitrin mankenlerine en büyük özelliği katar.Gözleri yapılmamış,yüzü çizilmemiş mankenler ya da yüzsüz mankenler de var tabiî ki ancak bunlar başka bir konsept olarak kullanılıyor.Yüzler üzerinde titizlikle çalışan manken ustaları onlara gerçekmiş ifadesini vermek için gerçekten çok uğraşırlar.Hem yüz kontörlerini çizmek hem de onları makyajlı,güzel,bakımlı,alımlı birer kadın ya da yakışıklı bir erkek haline getirmek gerçekten zor bir iştir. Büyük bir emek karşılığı ortaya çıkan ürünü nasıl bir fiyata satabilirsiniz?
“Bir Kırık Bebek” filmi aklıma geldi birden.Ayşe Kulin’in “Gülizar” adlı hikayesinden esinlenilmiş ve senaryolaştırılmış bir filmdi.Artin amca bir vitrin mankeni ustasıdır. Hülya Avşar’ın canlandırdığı karakter de “Gülizar” adlı bir genç kızdır ve reklam filmlerinde oynamaya başlamıştır.Ödüllü bir filmdir bu. Herhalde vitrin mankenlerinin kullanıldığı,hatta bu kadar ilginç bir biçimde işlendiği ilk ve tek filmdir diyebiliriz.Filmdeki en ilginç şeylerden biri de bütün vitrin mankenlerinin yüzünün Hülya Avşar’ın yüzüne benzemesi. Artin Usta bu yüzleri bazen ağlatır bazen süslerdi.Bazen ise gözünden kanlı bir yaş akan bir vitrin mankeni ile karşılaşırdınız.Çok ilginç bir filmdi açıkçası. O filmi izlerken mankenlerin Hülya Avşar’a benzediğinin, o model alınarak yapıldığının ortaya çıktığı bir sahne vardı,o sahnede gerçekten ürktüğümü hatırlıyorum.
O kadar güzel işçiliklerle yapılmış vitrin mankenleri var ki bir tek ruhları eksik dedirtiyor insana…