GÖLDEN KAÇAN BALIKLAR…
- EĞİRDİR GÖLÜNDEN; SULAMA SEZONUNDA POMPALARDAN TOPLAM 2.632.290 ADET BALIK KAÇIYOR…
- BU KAÇAN BALIKLARIN %96’SI KÜÇÜK KAYA BALIĞI.SULAMA KANALLARINDAN SAZAN VE SUDAK KAÇAĞI YOK.
- KAYA BALIKLARI İSE; SUDAK BALIĞININ BESİN KAYNAĞI OLDUĞU İÇİN,EKONOMİK BİR KAYIP!!!
BALIK KAÇAKLARI;HAVA BARİYERİ YADA ELEKTRİK BARİYERİ İLE ÖNLENECEK…
Zeki TARHAN – ANKARA
--------------------------------------
Eğirdir Gölünden kaçan balıklar,yıllarca sorun olmuştur…Ve sorun olmaya da devam ediyor…DSİ’nin Eğirdir Gölündeki Sulama Pompalarından kaçan balık türlerine bakıldığında; çekilen su debisinin en fazla olduğu Bedre 1 (Atabey)’de en fazla olduğu,bu kayıpların en yüksek oranda,boyları 1-1.5 cm olan küçük kaya balıklarının teşkil ettiği tespit edilmiş bulunuyor…
Pompalardan kaçan bu küçük KAYA BALIKLARI’nı, halkımız SUDAK(=Dişli Balık) yavruları sanıyor. DSİ’nin bu sulama pompalarından kaçan balıklar,ekonomik ve ticari değeri olan sazan ve sudak balıkları değil. Tamam,değil ama; işte bu kaçan balık yavruları,Eğirdir Gölündeki tatlı su levreği’nin(Sudak=Dişli Balık=Canavar Balık) yemini teşkil ediyor…Sudak; bu değersiz denilen,ticari ve ekonomik değeri yok denilen küçük kaya balıkları ile beslendiği için, biz bu kayıba EKONOMİK KAYIP diyoruz…
***
İşte bu EKONOMİK KAYIP’ın önüne nasıl geçebiliriz’e kafa yoruyoruz…Bugüne dek,bu konuda araştırmalar yapılmış,projeler üretilmiş ama netice henüz yok. Tabii,karamsar olmaya da gerek yok.Çare var. Avrupa’da uygulamaları da var. Güzel sonuçlar da alınmış. İki metot var. Bu metotlara BALIK KOVUCULAR deniyor. Birincisi HAVA BARİYERİ. Diğeri ise, ELEKTRİK BARİYERİ.
Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitümüz, her iki metodu da denedi.Olumlu sonuçlar elde etti…Hava Bariyeri denemesi,Eğirdir Su Ürünleri Fakültesinin Araştırma Havuzunda yapılmıştı. 4 metre genişlik-15 metre uzunluktaki bu havuzda yapılan denemede; pompaların çektiği balık miktarının %87 oranında azalacağı görülüyordu…Kaçan balıkların %95’i küçük kaya balıkları,%5 oranında da diğer küçük ticari ve ekonomik değeri olmayan balıklardı.
Birçok Avrupa ülkesinde uygulanmakta olan bir diğer BALIK KOVUCU ise, ELEKTRİK BARİYERİ idi. Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitümüzün bünyesindeki HAÇERİ ünitesinde Tank’lar bulunuyor.HAÇERİ; Balık yavrularının üretildiği,zooplankton ve planktonların üretildiği, denemelerin yapıldığı ortamdı ve bu ortam genelde TANK’dı.
Elektrik Bariyerlerle yapılan denemelerin sonucuna göre; Doğal ortama da benzer bariyerler kurulması durumunda,DSİ’nin EĞİRDİR GÖLÜ’nden
Sulama Pompalarının çektiği balık miktarının %96 oranında azalacağı görülüyordu…
***
Sulama sezonu; Mayıs ayında başlıyor, Haziran-Temmuz-Ağustos ve Eylül ayına dek sürüyordu…İşte bu ( 5 ) aylık sulama sezonunda, EĞİRDİR GÖLÜNDEKİ DSİ’nin sulama pompalarından kaçan yada çekilen balık toplam 2.632.290 adet’ti.
KOVADA KANALI’na, ANAÇ BALIK kaçışı da vardı hani. Bu kaçışın da önüne geçilmeliydi. Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü-DSİ ve Su Ürünleri Kooperatifleri, işbirliği ve eşgüdüm içerisinde bunu da önlemini alacaklardı…Ve DSİ; bu konuda bir proje yapıp,kısa zamanda sahaya aktaracaktı…
***
Kavinne balığı, Eğirdir’in hayvansal protein ihtiyacını yıllarca karşıladı.”Atıve-çekive gavinne” özdeyişi, Eğirdir’linin şivesi ile,yine yıllarca dillere pelesenk olmuştur. Bugün Kavinnemiz yok!!! Ama bir şey var: Eğirdir Gölünde 2010 yılında,Gelendost Bölgesinde,Sudak popülasyonunun en az olduğu dönemlerde,nesli tükenmekte olan SIRAZ ve KAVİNNE’ye çok benzeyen OT SAZANI’NA rastlanıyor…KAVİNNE; bir de Aksu Çayı’nda görülüyor…Eh,Eğirdir Gölü’nün,o geçmişte kalan nostaljik balıklarına özlem duyanlar için, bu satırlar,belki onlara çok az da olsa bir umut aşılayabilir diye düşünüyorum…
***
Gelelim HOBANOĞLU’na. Bu yazı dizimizde,HOBANOĞLU’ndan söz etmeyeceğiz de kimden söz edeceğiz Allah aşkına?...Yıllarca BALIK KAÇAKLARI konusunda herkesi uyaran tek HOBANOĞLU vardı. Dilinde tüy bitti adamın.Hantal Devlet yapısını bir türlü harekete geçiremiyor, bürokratik oligarşiyi aşamıyordu…
Hatta, DSİ camiasını kızdıracak,keskin lâflar etmekten de çekinmiyordu HOBANOĞLU. Çok ileri gittiği de oluyordu hani. Örneğin; “Bu Gölün katili DSİ’dir.” diyecek kadar da sivri söylemlerde bulunuyordu…Dediği şuydu HOBANOĞLU’nun: “…DSİ’nin Sulama Pompalarından milyonlarca balık yavrusu kaçıyor ve bahçelere-tarlalara gübre oluyor!!!” Ve haykırıyor HOBANOĞLU: “…Devletimiz nerede?!!!” diye…
…Evet, yıllar geçse de,HOBANOĞLU yaşlansa da,gözü arkada olmayacak artık.
Ve Eğirdir Gölü’nün yavru balıkları,bundan böyle bahçelere-tarlalara gübre olmayacaktı…Dişli balığımız Sudak ise,afiyetle yiyecekti küçük kaya balıklarını.
GELECEK YAZI: EĞİRDİR’İN ÇILGIN PROJESİ
GEN BANKASI !!!
Bizi izlemeye devam edin…
