NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi, evrenin erken dönemlerinde hızla büyüyen dev bir kara deliği ortaya çıkardı. RACS J0320-35 adı verilen bu kuasar, bilim insanlarının kara deliklerin nasıl bu kadar kısa sürede devasa boyutlara ulaştığını anlamasına yardımcı olabilir. Güneş'in yaklaşık bir milyar katı kütleye sahip olan bu kara delik, Dünya'dan 12,8 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor ve bu da bize evrenin doğumundan sadece 920 milyon yıl sonrasına ait bir görüntü sunuyor.
Parlayan Canavar: Sıra Dışı Bir Büyüme Hızı
Kuasarlar, kara deliklerin etrafında dönen ve içine sürüklenen yoğun maddeden yayılan enerji sayesinde galaksileri bile gölgede bırakacak kadar parlak gök cisimleridir. RACS J0320-35, 2023 yılında Chandra teleskobu ile yapılan X-ışını gözlemleri sayesinde keşfedildi. Bu kara delikten yayılan X-ışını miktarı, evrenin ilk milyar yılında gözlemlenen diğer tüm kara deliklerden daha fazla.
Araştırmacılar, bu kara deliğin bilim dünyasının "Eddington sınırı" olarak adlandırdığı doğal büyüme limitini aştığını belirtiyor. Bu sınır, kara deliğe düşen madde ile dışarıya yayılan radyasyon basıncı arasındaki dengeyi ifade ediyor ve normalde kara deliklerin bu hızdan daha hızlı büyüyemeyeceği düşünülüyordu. Ancak RACS J0320-35 bu kuralı çiğneyerek her yıl 300 ila 3.000 Güneş kütlesi arasında büyüdüğünü gösteriyor.
Bu olağanüstü büyüme, kara deliğin muhtemelen 100 Güneş kütlesinden daha küçük bir yıldızın çöküşüyle doğmuş olabileceği anlamına geliyor ve bu durum, kara delik oluşum teorilerinin yeniden gözden geçirilmesine olanak tanıyor. Ayrıca, kara deliğin etrafında ışık hızına yakın hızda fışkıran parçacık jetleri de bu sıra dışı büyüme hızıyla ilişkilendiriliyor.