ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN (Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
SEÇİM SONUÇLARINA 30 (OTUZ) YILLIK BİR GÖZLEM
TÜRKİYE’DE SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (450) (ANAP kazandı-292 vekil) SHP 99 vekil, DYP 59 vekil.
1991 seçimi (450) (DYP kazandı-178 vekil) ANAP 115 vekil, SHP 88 vekil, RP 62 vekil.
1995 seçimi (550) (RP kazandı-158 vekil) DYP 135 vekil, ANAP 132 vekil.
1999 seçimi (550) (DSP kazandı-136 vekil) MHP 129 vekil, FP 111 vekil.
2002 seçimi (550) (AKP kazandı-363 vekil) CHP 178 vekil, 9 Bağımsız.
2007 seçimi (550) (AKP kazandı-341 vekil) CHP 112 vekil, MHP 71 vekil, Bağımsız 26.
2011 seçimi (550) (AKP kazandı-327 vekil) CHP 135 vekil, MHP 53 vekil, Bağımsız 35.
2015 seçimi (550) (AKP kazandı-258 vekil) CHP 132 vekil, MHP 80 vekil, HDP 80 vekil.
ISPARTA’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayımız 4 Isparta 4 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayımız 4 Isparta 4 DYP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayımız 5 Isparta 3 DYP, 1 ANAP, 1 RP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayımız 5 Isparta 2 MHP, 1 ANAP, 1 DYP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 5 Isparta 4 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 5 Isparta 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 4 Isparta 2 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 4 Isparta 2 AKP, 1 MHP, 1 CHP
KONYA’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 14 Konya 12 ANAP, 2 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 13 Konya 6 DYP, 6 RP, 1 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 16 Konya 9 RP, 3 DYP, 2 ANAP, 1 DSP, 1 CHP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 16 Konya 6 FP, 5 MHP, 2 DYP, 2 DSP, 1 ANAP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 16 Konya 14 AKP, 2 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 16 Konya 13 AKP, 2 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Konya 11 AKP, 2 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Konya 11 AKP, 2 MHP, 1 CHP
SEÇİM SONUÇLARINA 30 (OTUZ) YILLIK BİR GÖZLEM
TÜRKİYE’DE SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (450) (ANAP kazandı-292 vekil) SHP 99 vekil, DYP 59 vekil.
1991 seçimi (450) (DYP kazandı-178 vekil) ANAP 115 vekil, SHP 88 vekil, RP 62 vekil.
1995 seçimi (550) (RP kazandı-158 vekil) DYP 135 vekil, ANAP 132 vekil.
1999 seçimi (550) (DSP kazandı-136 vekil) MHP 129 vekil, FP 111 vekil.
2002 seçimi (550) (AKP kazandı-363 vekil) CHP 178 vekil, 9 Bağımsız.
2007 seçimi (550) (AKP kazandı-341 vekil) CHP 112 vekil, MHP 71 vekil, Bağımsız 26.
2011 seçimi (550) (AKP kazandı-327 vekil) CHP 135 vekil, MHP 53 vekil, Bağımsız 35.
2015 seçimi (550) (AKP kazandı-258 vekil) CHP 132 vekil, MHP 80 vekil, HDP 80 vekil.
ISPARTA’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayımız 4 Isparta 4 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayımız 4 Isparta 4 DYP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayımız 5 Isparta 3 DYP, 1 ANAP, 1 RP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayımız 5 Isparta 2 MHP, 1 ANAP, 1 DYP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 5 Isparta 4 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 5 Isparta 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 4 Isparta 2 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayımız 4 Isparta 2 AKP, 1 MHP, 1 CHP
KONYA’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 14 Konya 12 ANAP, 2 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 13 Konya 6 DYP, 6 RP, 1 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 16 Konya 9 RP, 3 DYP, 2 ANAP, 1 DSP, 1 CHP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 16 Konya 6 FP, 5 MHP, 2 DYP, 2 DSP, 1 ANAP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 16 Konya 14 AKP, 2 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 16 Konya 13 AKP, 2 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Konya 11 AKP, 2 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Konya 11 AKP, 2 MHP, 1 CHP
ANTALYA’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 8 Antalya 4 DYP, 3 ANAP, 1 SHP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 9 Antalya 6 DYP, 2 SHP, 1 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 10 Antalya 3 DYP, 3 CHP, 2 ANAP, 1 DSP, 1 RP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 12 Antalya 3 DSP, 3 DYP, 3 MHP, 2 ANAP, 1 FP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 13 Antalya 8 CHP, 5 AKP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 13 Antalya 5 AKP, 5 CHP, 3 MHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Antalya 6 AKP, 5 CHP, 3 MHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Antalya 5 AKP, 5 CHP, 3, MHP, 1 HDP
AFYON’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 6 Afyon 4 ANAP, 2 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 6 Afyon 4 DYP, 2 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 7 Afyon 3 DYP, 2 RP, 1 DSP, 1 ANAP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 7 Afyon 1 DSP, 3 MHP, 1 FP, 1 ANAP, 1 DYP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 7 Afyon 6 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 7 Afyon 5 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 5 Afyon 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 5 Afyon 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
BURDUR’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 3 Burdur 3 ANAP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 3 Burdur 3 DYP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 DYP, 1 ANAP, 1 DSP,
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 DSP, 1 DYP, 1 MHP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 AKP, 1 MHP, 1 CHP
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN (Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
SON 30 YILLIK SEÇİMLERDE İKTİDAR ve BÖLGE MİLLETVEKİLİ ORANLARI
1987 seçimi (450) Kazanan ANAP Bölge vekil sayısı 35 İktidar vekili sayısı 22
1991 seçimi (450) Kazanan DYP Bölge vekil sayısı 35 İktidar vekili sayısı 23
1995 seçimi (550) Kazanan RP Bölge vekil sayısı 41 İktidar vekili sayısı 10
1999 seçimi (550) Kazanan DSP Bölge vekil sayısı 43 İktidar vekili sayısı 7
2002 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 43 İktidar vekili sayısı 31
2007 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 44 İktidar vekili sayısı 28
2011 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 40 İktidar vekili sayısı 24
2015 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 40 İktidar vekili sayısı 22
Toplam Vekil 321 Toplam Vekil 167
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN (Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
SON 30 YILLIK SEÇİMLERDE İKTİDAR PARTİSİNE VERDİĞİ VEKİL ORANLARI
1987 seçimi (450) ANAP Bölge Oy Sayısı 35 İktidara Verilen 22
1991 seçimi (450) DYP Bölge Oy Sayısı 35 İktidara Verilen 23
1995 seçimi (550) RP Bölge Oy Sayısı 41 İktidara Verilen 10
1999 seçimi (550) DSP Bölge Oy Sayısı 43 İktidara Verilen 7
2002 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 43 İktidara Verilen 31
2007 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 44 İktidara Verilen 28
2011 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 40 İktidara Verilen 24
2015 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 40 İktidara Verilen 22
Toplam Vekil 321 Bölge Vekili 167
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN SEÇMEN PROFİLİ
(Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
Bu illere Akdeniz bölgesi desek sanırım yanılmayız. Zira Afyon ve Konya hariç, bu illerin toprak ekseriyeti Akdeniz bölgesinde yer almaktadır. Konya ilimizin İç Anadolu bölgesinde topraklarının çoğunluğu olsa bile, Akdeniz bölgesinde de hatırı sayılır bir toprak parçası vardır.
Bu bölgedeki insanların çoğunluğu Oğuz boylarının, Kayı boyundan, Yörük diye isimlendirdiğimiz aşirete mensup insanlardan oluşmaktadır. Yörükler, Türkmenlerdir. Yörük; cesur, eli ayağı düzgün, iyi yürüyen, sağlam yapılı, gürbüz anlamlarına da gelir. Anadolu’nun İslamlaşması döneminde yerleşik hayata geçen Oğuz boylarına Türkmen, yaylak-kışlak göçebe olanlarına da Yörük dendiğini biliyoruz.
Yörükler genellikle besledikleri keçi sürülerine nispeten Karakeçili ve Sarıkeçili, besledikleri koyun sürülerine nispeten de Akkoyunlu ve Karakoyunlu diye isimlendirilmişlerdir.
Osmanlı döneminde taşrada ekonomik ve siyasal olarak güçlü durumlarda olan azınlıklara karşı yerleşik hayata geçmeye zorlanan Türkmenler ve Yörükler uzun yıllar otoriteye boyun eğmemiş ve yaylak/kışlak hayatlarını devam ettirmişlerdir.
Osmanlı bu aşiretlerden askerler istiyordu. Zira devlet zor durumda idi. Vergi vermek ve askere de gitmek istemeyen Yörük ve Türkmen aşiretleri ile Osmanlı çok uzun yıllar mücadele etmiştir.
Dolayısıyla bu bölge insanı otoriter bir yapı gördüğünde pek de gönüllü olarak boyun eğmemiştir. Buna rağmen günümüzde kurulan Türkmen ve Yörük dernekleri ile bir araya gelmekte ve otoriteye varlıklarını ispat etmek istemekte ve bu durumdan hoşnut da olmaktadırlar. Ancak devlet olma, vergi verme, güvenlik, ordu, askerlik, dil ve tarih unsuru realite olarak bu aşiretlerin beklentilerine cevap vermemektedir. Zira kendi özgürlüklerine düşkündürler. Otonom bir yapıyı severler.
Yörük ve Türkmenlerin kendine has bir yapıları gereği sıcağa dayanamazlar. Soğuk kanlı insanlardır. Kendilerini rahatsız etmedikçe, kimseye de rahatsızlık verme taraftarları da değildirler. Aşiret ve ataerkil bir kültür sevdiklerinden, ataerkil bir aile ve yaşam yapısına sahiptirler.
Herhangi bir toplumsal olayla karşılaştıklarında içerisinde olmak istemezler ama o olaydan ötürü yok sayılmayı da hiç sevmezler. Devletin bu bölgedeki bir uç beyi gibi davranır, problem çıkartmaz ama bunun da karşılığını görmek isterler.
Yörükler ve Türkmenler başta olmak üzere bu yöre insanı, ülkemizin diğer bölgelerindeki vatandaşlarımız gibi teknoloji ve sanayi ile çok barışık olmamışlardır. Bu bölge makinalı tarıma da en son geçen bölgelerimizdendir. Zira çok hırslı bir yapıya sahip değildirler. Azıcık aşım, korkusuz başım felsefesi ile ülkedeki azınlıklar ile uzun yıllar barış içinde yaşamışlardır. Böylece uzun yıllar azınlıkların elinde bulunan ticari ve sınai hayata da heves etmemişlerdir.
Bölge insanı, hal böyle olunca sanayi ve ilerleme ile geç tanışmıştır. Ama iyi tanışmıştır. Ama bugün Konya sanayisi ile, Isparta gülü ve halısı ile, Antalya turizmi ile, Afyon termal ve gıda sektörü ile, Burdur ise süt, yumurta ve büyükbaş hayvancılığı ile ülkemizde söz sahibidir.
Bölge insanı, seçimlerde tercihini ortaya koyarken sadece Adalet Partisi ve Demirel dönemlerinde iktidara destek vermiştir. Adalet Partisinin kendilerine verdiği destek ve DEMİREL’in de bu bölge insanı olması hasebiyle uzun yıllar iktidarla ortak çizgide yürümüşlerdir.
İlin simgesi Mevlana ile tanınan Konya ilimiz hariç bölge insanı çok da muhafazakâr değildir. Merkez sağı çok sevmiştir. Etnik Türkçülük diğer adıyla radikal milliyetçilik yapan MHP gibi partileri çok sevmektedir.
Yine bölgemiz, Demirel sonrasında iktidar partilerine uzun yıllar yüklü ve çoğulcu oy vermemiştir. Verse dahi merkez sağdaki diğer partileri hep yedeğine almıştır.
Bölgede merkez sol oyları yok denecek kadar azdır. Son 20 yılda Antalya ve Burdur’un kozmopolit yapısı gereği sol partiler vekil çıkarabilmişlerdir. Bunda Deniz BAYKAL faktörü de baskındır. Zira Baykal bu bölge milletvekili ve bu memleketin bir partisinin de uzun yıllar genel başkanı olmuştur.
Bu bölge seçmen olarak ağırlıklı biçimde “sağ” seçmene sahiptir. Zaten ülkenin çoğunluğu da 3/4 oranında sağ seçmendir. Bu da doğal bir sonuçtur. Dikkat edilmesi gereken şey şudur: Bölge seçmeninden geç tanıştığı sanayi ve teknoloji sevdasına derman olacak ve devlet desteği sağlayacak orijinal partiler oy alabilmektedirler. Marjinal partilere bölge insanı oy vermemektedir. Hareketli ve karizmatik liderleri değil, kendi lehçesi ve kendi aksanıyla kendine hitap eden liderlere prim vermektedir.
Tüm bunlara rağmen bölge seçmeni, Türkiye siyasetinin gitgide farklılaştığı bir dönemde, kendi ayakları üzerinde durmak istemekte ve sanayi ve gelişmişlik göstergelerini yakalamak istemektedirler. Aslında bölge ülke standartlarının çok üstü bir yaşam seviyesine sahiptir. Ancak bölge insanının, son 25 yıl en üst seviyede yaşadığı iktidar/bölge desteği ilişkisini tekraren beklediği ve özlediği de bir başka gerçektir.
Ak Parti, lideri başka bir bölgeden olmasına rağmen bölgede değil ama ülke genelinde ortaya koyduğu politikalar ile hala bu bölgeden İç Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgelerinden sonra hatırı sayılır bir oranda oy almaktadır. 2015 seçimlerinde bölgemizde ortalama % 20’lik bir oy düşüşü yaşasa da bölgenin ve ülkenin en büyük partisi hala Ak Parti’dir ve en çok seçmen de bu partiye aittir.
İktidar partisi Ak Parti, bugün gelinen noktada bölge politikalarında nerede yanlış yaptığını elbette sorgulayacaktır. Sanırım, bölge vaatleri yetersizliği veya yapılan vaatlerin bölge seçmeni nezdinde pek kabul görmemesi yapılan en birinci yanlışlardır. Ancak tüm bunların hesabı Ankara’da yani genel merkezde de yapılmaktadır ve yeniden yapılacaktır.
Bölge seçmeni adayların iyi seçilemediği ya da adaylar üzerinde çok yoğun bir çalışma yapılamadığı noktasında takılı kalmıştır. Burada adayların yanlış olduğu gibi bir sonuca varılmamalıdır. İktidar partisi, CHP ve MHP adaylarının hepsi de iyi ve değerli şahsiyetlerdir. Ak Parti belki koşullu olarak ilk iki adayı ile seçime gitmek zorunda idi. Zira Ankara’da tecrübeli vekil gerekiyordu. Ancak MHP de aynı hislerle vali bey seçeneği ile seçime girmiş ve bir vekil kazanmıştır. Ak Parti iki vekil sayısını zor da olsa korumuştur. Bu anlamda Ankara çok da haksız değildir. Belki yıpranmışlık bir handikap olarak bir kenara not edilmelidir. Zira yeni yüzler ve yeni adaylar bölgede her zaman kabul görmüşlerdir, bölge seçmeninden her zaman oy almışlardır. Yani bölge insanı çok muhafazakâr olmadığından yeni yüzleri ve yeni vekil adaylarını bekler bir pozisyon sergilemektedir. Ancak bu öngörü de bölgeye göre sonuçlanacak diye bir kural da yoktur. Ankara da en az bölge seçmeni kadar siyasetin içindedir ve siyaseti de bilmektedir. Ankara’yı bu konuda tek suçlu gibi göstermek siyasete de haksızlık olacaktır.
Doğrusunu Allah bilir. Ama siyaseten bir karar vermesi gereken Ankara da bilmeye ve doğru adaylarla yürümeye çalışmıştır. Zaman Ankara’nın haklılığını veya haksızlığını her seçimden sonra ortaya koymaktadır. Ankara ön seçim dememiştir. Temayül/eyilim demiştir. Bence en güzel yol büyük şehirler haricinde ön seçim, büyük şehirlerde ise genel merkez kararı olmalıdır. Şu noktada biz seçmenlere başka bir şey demek düşmez. Zira dükkân onların, karar da onlarındır…
Ziya ÖZTÜRK (Eğitimci-Bilgi İşlemci)
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 8 Antalya 4 DYP, 3 ANAP, 1 SHP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 9 Antalya 6 DYP, 2 SHP, 1 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 10 Antalya 3 DYP, 3 CHP, 2 ANAP, 1 DSP, 1 RP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 12 Antalya 3 DSP, 3 DYP, 3 MHP, 2 ANAP, 1 FP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 13 Antalya 8 CHP, 5 AKP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 13 Antalya 5 AKP, 5 CHP, 3 MHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Antalya 6 AKP, 5 CHP, 3 MHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 14 Antalya 5 AKP, 5 CHP, 3, MHP, 1 HDP
AFYON’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 6 Afyon 4 ANAP, 2 DYP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 6 Afyon 4 DYP, 2 ANAP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 7 Afyon 3 DYP, 2 RP, 1 DSP, 1 ANAP
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 7 Afyon 1 DSP, 3 MHP, 1 FP, 1 ANAP, 1 DYP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 7 Afyon 6 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 7 Afyon 5 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 5 Afyon 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 5 Afyon 3 AKP, 1 MHP, 1 CHP
BURDUR’DA SON 30 YILLIK SEÇİM SONUÇLARI
1987 seçimi (ANAP) İl vekil sayısı 3 Burdur 3 ANAP
1991 seçimi (DYP) İl vekil sayısı 3 Burdur 3 DYP
1995 seçimi (RP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 DYP, 1 ANAP, 1 DSP,
1999 seçimi (DSP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 DSP, 1 DYP, 1 MHP
2002 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2007 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2011 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 2 AKP, 1 CHP
2015 seçimi (AKP) İl vekil sayısı 3 Burdur 1 AKP, 1 MHP, 1 CHP
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN (Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
SON 30 YILLIK SEÇİMLERDE İKTİDAR ve BÖLGE MİLLETVEKİLİ ORANLARI
1987 seçimi (450) Kazanan ANAP Bölge vekil sayısı 35 İktidar vekili sayısı 22
1991 seçimi (450) Kazanan DYP Bölge vekil sayısı 35 İktidar vekili sayısı 23
1995 seçimi (550) Kazanan RP Bölge vekil sayısı 41 İktidar vekili sayısı 10
1999 seçimi (550) Kazanan DSP Bölge vekil sayısı 43 İktidar vekili sayısı 7
2002 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 43 İktidar vekili sayısı 31
2007 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 44 İktidar vekili sayısı 28
2011 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 40 İktidar vekili sayısı 24
2015 seçimi (550) Kazanan AKP Bölge vekil sayısı 40 İktidar vekili sayısı 22
Toplam Vekil 321 Toplam Vekil 167
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN (Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
SON 30 YILLIK SEÇİMLERDE İKTİDAR PARTİSİNE VERDİĞİ VEKİL ORANLARI
1987 seçimi (450) ANAP Bölge Oy Sayısı 35 İktidara Verilen 22
1991 seçimi (450) DYP Bölge Oy Sayısı 35 İktidara Verilen 23
1995 seçimi (550) RP Bölge Oy Sayısı 41 İktidara Verilen 10
1999 seçimi (550) DSP Bölge Oy Sayısı 43 İktidara Verilen 7
2002 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 43 İktidara Verilen 31
2007 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 44 İktidara Verilen 28
2011 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 40 İktidara Verilen 24
2015 seçimi (550) AKP Bölge Oy Sayısı 40 İktidara Verilen 22
Toplam Vekil 321 Bölge Vekili 167
ISPARTA ve KOMŞU İLLERİN SEÇMEN PROFİLİ
(Isparta, Antalya, Afyon, Burdur, Konya)
Bu illere Akdeniz bölgesi desek sanırım yanılmayız. Zira Afyon ve Konya hariç, bu illerin toprak ekseriyeti Akdeniz bölgesinde yer almaktadır. Konya ilimizin İç Anadolu bölgesinde topraklarının çoğunluğu olsa bile, Akdeniz bölgesinde de hatırı sayılır bir toprak parçası vardır.
Bu bölgedeki insanların çoğunluğu Oğuz boylarının, Kayı boyundan, Yörük diye isimlendirdiğimiz aşirete mensup insanlardan oluşmaktadır. Yörükler, Türkmenlerdir. Yörük; cesur, eli ayağı düzgün, iyi yürüyen, sağlam yapılı, gürbüz anlamlarına da gelir. Anadolu’nun İslamlaşması döneminde yerleşik hayata geçen Oğuz boylarına Türkmen, yaylak-kışlak göçebe olanlarına da Yörük dendiğini biliyoruz.
Yörükler genellikle besledikleri keçi sürülerine nispeten Karakeçili ve Sarıkeçili, besledikleri koyun sürülerine nispeten de Akkoyunlu ve Karakoyunlu diye isimlendirilmişlerdir.
Osmanlı döneminde taşrada ekonomik ve siyasal olarak güçlü durumlarda olan azınlıklara karşı yerleşik hayata geçmeye zorlanan Türkmenler ve Yörükler uzun yıllar otoriteye boyun eğmemiş ve yaylak/kışlak hayatlarını devam ettirmişlerdir.
Osmanlı bu aşiretlerden askerler istiyordu. Zira devlet zor durumda idi. Vergi vermek ve askere de gitmek istemeyen Yörük ve Türkmen aşiretleri ile Osmanlı çok uzun yıllar mücadele etmiştir.
Dolayısıyla bu bölge insanı otoriter bir yapı gördüğünde pek de gönüllü olarak boyun eğmemiştir. Buna rağmen günümüzde kurulan Türkmen ve Yörük dernekleri ile bir araya gelmekte ve otoriteye varlıklarını ispat etmek istemekte ve bu durumdan hoşnut da olmaktadırlar. Ancak devlet olma, vergi verme, güvenlik, ordu, askerlik, dil ve tarih unsuru realite olarak bu aşiretlerin beklentilerine cevap vermemektedir. Zira kendi özgürlüklerine düşkündürler. Otonom bir yapıyı severler.
Yörük ve Türkmenlerin kendine has bir yapıları gereği sıcağa dayanamazlar. Soğuk kanlı insanlardır. Kendilerini rahatsız etmedikçe, kimseye de rahatsızlık verme taraftarları da değildirler. Aşiret ve ataerkil bir kültür sevdiklerinden, ataerkil bir aile ve yaşam yapısına sahiptirler.
Herhangi bir toplumsal olayla karşılaştıklarında içerisinde olmak istemezler ama o olaydan ötürü yok sayılmayı da hiç sevmezler. Devletin bu bölgedeki bir uç beyi gibi davranır, problem çıkartmaz ama bunun da karşılığını görmek isterler.
Yörükler ve Türkmenler başta olmak üzere bu yöre insanı, ülkemizin diğer bölgelerindeki vatandaşlarımız gibi teknoloji ve sanayi ile çok barışık olmamışlardır. Bu bölge makinalı tarıma da en son geçen bölgelerimizdendir. Zira çok hırslı bir yapıya sahip değildirler. Azıcık aşım, korkusuz başım felsefesi ile ülkedeki azınlıklar ile uzun yıllar barış içinde yaşamışlardır. Böylece uzun yıllar azınlıkların elinde bulunan ticari ve sınai hayata da heves etmemişlerdir.
Bölge insanı, hal böyle olunca sanayi ve ilerleme ile geç tanışmıştır. Ama iyi tanışmıştır. Ama bugün Konya sanayisi ile, Isparta gülü ve halısı ile, Antalya turizmi ile, Afyon termal ve gıda sektörü ile, Burdur ise süt, yumurta ve büyükbaş hayvancılığı ile ülkemizde söz sahibidir.
Bölge insanı, seçimlerde tercihini ortaya koyarken sadece Adalet Partisi ve Demirel dönemlerinde iktidara destek vermiştir. Adalet Partisinin kendilerine verdiği destek ve DEMİREL’in de bu bölge insanı olması hasebiyle uzun yıllar iktidarla ortak çizgide yürümüşlerdir.
İlin simgesi Mevlana ile tanınan Konya ilimiz hariç bölge insanı çok da muhafazakâr değildir. Merkez sağı çok sevmiştir. Etnik Türkçülük diğer adıyla radikal milliyetçilik yapan MHP gibi partileri çok sevmektedir.
Yine bölgemiz, Demirel sonrasında iktidar partilerine uzun yıllar yüklü ve çoğulcu oy vermemiştir. Verse dahi merkez sağdaki diğer partileri hep yedeğine almıştır.
Bölgede merkez sol oyları yok denecek kadar azdır. Son 20 yılda Antalya ve Burdur’un kozmopolit yapısı gereği sol partiler vekil çıkarabilmişlerdir. Bunda Deniz BAYKAL faktörü de baskındır. Zira Baykal bu bölge milletvekili ve bu memleketin bir partisinin de uzun yıllar genel başkanı olmuştur.
Bu bölge seçmen olarak ağırlıklı biçimde “sağ” seçmene sahiptir. Zaten ülkenin çoğunluğu da 3/4 oranında sağ seçmendir. Bu da doğal bir sonuçtur. Dikkat edilmesi gereken şey şudur: Bölge seçmeninden geç tanıştığı sanayi ve teknoloji sevdasına derman olacak ve devlet desteği sağlayacak orijinal partiler oy alabilmektedirler. Marjinal partilere bölge insanı oy vermemektedir. Hareketli ve karizmatik liderleri değil, kendi lehçesi ve kendi aksanıyla kendine hitap eden liderlere prim vermektedir.
Tüm bunlara rağmen bölge seçmeni, Türkiye siyasetinin gitgide farklılaştığı bir dönemde, kendi ayakları üzerinde durmak istemekte ve sanayi ve gelişmişlik göstergelerini yakalamak istemektedirler. Aslında bölge ülke standartlarının çok üstü bir yaşam seviyesine sahiptir. Ancak bölge insanının, son 25 yıl en üst seviyede yaşadığı iktidar/bölge desteği ilişkisini tekraren beklediği ve özlediği de bir başka gerçektir.
Ak Parti, lideri başka bir bölgeden olmasına rağmen bölgede değil ama ülke genelinde ortaya koyduğu politikalar ile hala bu bölgeden İç Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgelerinden sonra hatırı sayılır bir oranda oy almaktadır. 2015 seçimlerinde bölgemizde ortalama % 20’lik bir oy düşüşü yaşasa da bölgenin ve ülkenin en büyük partisi hala Ak Parti’dir ve en çok seçmen de bu partiye aittir.
İktidar partisi Ak Parti, bugün gelinen noktada bölge politikalarında nerede yanlış yaptığını elbette sorgulayacaktır. Sanırım, bölge vaatleri yetersizliği veya yapılan vaatlerin bölge seçmeni nezdinde pek kabul görmemesi yapılan en birinci yanlışlardır. Ancak tüm bunların hesabı Ankara’da yani genel merkezde de yapılmaktadır ve yeniden yapılacaktır.
Bölge seçmeni adayların iyi seçilemediği ya da adaylar üzerinde çok yoğun bir çalışma yapılamadığı noktasında takılı kalmıştır. Burada adayların yanlış olduğu gibi bir sonuca varılmamalıdır. İktidar partisi, CHP ve MHP adaylarının hepsi de iyi ve değerli şahsiyetlerdir. Ak Parti belki koşullu olarak ilk iki adayı ile seçime gitmek zorunda idi. Zira Ankara’da tecrübeli vekil gerekiyordu. Ancak MHP de aynı hislerle vali bey seçeneği ile seçime girmiş ve bir vekil kazanmıştır. Ak Parti iki vekil sayısını zor da olsa korumuştur. Bu anlamda Ankara çok da haksız değildir. Belki yıpranmışlık bir handikap olarak bir kenara not edilmelidir. Zira yeni yüzler ve yeni adaylar bölgede her zaman kabul görmüşlerdir, bölge seçmeninden her zaman oy almışlardır. Yani bölge insanı çok muhafazakâr olmadığından yeni yüzleri ve yeni vekil adaylarını bekler bir pozisyon sergilemektedir. Ancak bu öngörü de bölgeye göre sonuçlanacak diye bir kural da yoktur. Ankara da en az bölge seçmeni kadar siyasetin içindedir ve siyaseti de bilmektedir. Ankara’yı bu konuda tek suçlu gibi göstermek siyasete de haksızlık olacaktır.
Doğrusunu Allah bilir. Ama siyaseten bir karar vermesi gereken Ankara da bilmeye ve doğru adaylarla yürümeye çalışmıştır. Zaman Ankara’nın haklılığını veya haksızlığını her seçimden sonra ortaya koymaktadır. Ankara ön seçim dememiştir. Temayül/eyilim demiştir. Bence en güzel yol büyük şehirler haricinde ön seçim, büyük şehirlerde ise genel merkez kararı olmalıdır. Şu noktada biz seçmenlere başka bir şey demek düşmez. Zira dükkân onların, karar da onlarındır…
Ziya ÖZTÜRK (Eğitimci-Bilgi İşlemci)
