Kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, vatandaşları karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı uyardı. “Görünmez Katil” olarak adlandırılan bu gazın, her yıl Türkiye’de onlarca can aldığına dikkat çekildi.
Renksiz, kokusuz ve tatsız bir gaz olan karbonmonoksit (CO), oksijenin yetersiz olduğu ortamlarda tam yanma gerçekleşmediğinde ortaya çıkıyor. Solunum yoluyla kana karışan gaz, oksijenin taşınmasını engelleyerek kısa sürede baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, bilinç kaybı ve hatta ölüme yol açabiliyor.
“Yanlış kurulum ve bakım eksikliği en büyük neden”
Bakanlık açıklamasında, özellikle soba, kombi ve şofben gibi yakıtla çalışan cihazların yanlış kurulumu ya da bakım eksikliğinin, karbonmonoksit zehirlenmelerinin en yaygın nedeni olduğu belirtildi. Ayrıca, kapalı alanlarda araç ya da jeneratör çalıştırılması, bacaların tıkalı olması veya mangal yakılması da ciddi tehlike oluşturuyor.
“2014’ten bu yana kapsamlı mücadele programı yürütülüyor”
Karbonmonoksit zehirlenmeleriyle mücadele kapsamında 2014 yılından bu yana “Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Önlenmesi Programı ve Eylem Planı” yürütülüyor. Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği (ASYOD), Karadeniz Teknik Üniversitesi ve 81 il halk sağlığı müdürlüğünün katkılarıyla hazırlanan plan, 27 Ocak 2015’te onaylanarak yürürlüğe girdi.
Bu kapsamda;
- Zehirlenmelere ilişkin veri takibi için Sağlık Bilgi Sistemleri güncellendi,
- 81 ilde farkındalık anketleri ve durum tespitleri yapıldı,
- 112 Acil Servis ve hastane personeline yönelik eğitim programları düzenlendi.
Bakanlıktan hayati uyarılar
Sağlık Bakanlığı, karbonmonoksit zehirlenmelerinin önüne geçmek için vatandaşlara şu uyarılarda bulundu:
- Bacalar düzenli olarak temizlenmeli ve uygun malzeme kullanılmalı.
- Soba, kombi ve şofbenler yetkili kişiler tarafından kurulmalı ve bakımları yaptırılmalı.
- Kapalı alanlarda mangal veya açık alevli cihazlar kesinlikle kullanılmamalı.
- Zehirlenme belirtileri görülmesi halinde 112 Acil Servis hemen aranmalı.
Yetkililer, karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı farkındalık çalışmalarının önümüzdeki yıllarda da artırılarak sürdürüleceğini bildirdi.
