Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hayata geçirilen Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN), piyasalarda sahte belge (naylon fatura) kullanımını zaman aşımına uğramadan hızla tespit etmek ve kamu zararını en aza indirmek amacıyla devreye alındı. Sistem, özellikle gelir-gider dengesi anormal olan firmaları belirleyerek incelemeye sevk edecek.
KURGAN Sistemi Nasıl Çalışacak?
Uzmanlar, KURGAN sisteminin vergi denetim süreçlerini kökten değiştireceğini belirtiyor. Sistem, mükelleflerin beyanları arasındaki risk puanını belirleyerek çalışıyor:
Risk Tespiti: Sistem, bir şirketin gelir-gider dengesindeki ortalamanın dışına çıkmasını bir risk sinyali olarak algılıyor. Örneğin, sektör ortalamasında gider oranı %60-70 iken, bir şirketin giderlerinin %90 gösterilmesi, sistem için bir inceleme nedeni sayılıyor.
Risk Belirleme, Karar Verme Değil: Uzmanlar, ortalama dışına çıkan her şirketin yanıltıcı belge kullanmadığını vurguluyor. KURGAN sistemi sadece riski belirler; sonrasındaki nihai tespiti ise denetimler ortaya çıkarır.
İzaha Davet ve Sonuçları
Sistemin devreye girmesiyle birlikte, riskli görülen mükelleflere Maliye tarafından uyarı yazıları gönderiliyor. Bu, şirketin "riske takıldığını" gösteriyor.
İzahat Süreci: Mükellef, yanıltıcı belge düzenlediği şüphesiyle izaha davet ediliyor.
Ceza Riski: Eğer sunulan izahat (açıklama), kanunlar çerçevesinde haklı bulunmazsa, inceleme süreci başlatılabiliyor. İzahatın yetersiz bulunmasının temel nedenleri şunlar olabilir:
Ödemelerin çek, havale, banka yoluyla yapılmaması.
Şirketler arasında sözleşme olmaması.
İlgili evrakların eksik olması.
Denetimler sonucu sahte veya yanıltıcı belge kullandığı tespit edilen mükellefler hakkında yasal cezai işlem uygulanacak.
Çeteleşen Sahte Belge Düzenleyiciler Hedefte
Sistemin en önemli hedeflerinden biri, piyasalarda çeteleşen sahte belge düzenleyici firmalarla mücadele etmek. KURGAN, yalnızca sahte belge üzerine şirket açılan bilgisiz kişileri değil, bu çete uygulamasını organize eden lider kadronun üzerine gidilmesi konusunda da başarılı sonuçlar elde etmeyi amaçlıyor.
Uzmanlar, KURGAN sayesinde daha önce 3-5 yıl sürebilen vergi denetimlerinin çok hızlı müdahaleyle yapılabileceğini ve bunun gelir idaresi ile mükellef arasında şeffaf bir köprü kuracağını belirtiyor.




