Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Mevhibe İnönü'nün kızı olan Özden İnönü Toker, hem köklü bir siyasi geleneğin temsilcisi hem de erken Cumhuriyet döneminin canlı bir tanığıdır. Türkiye tarihinin simge mekânlarından Pembe Köşk’ü günümüzde de yaşatmaya devam eden Toker, kamuoyunun merak ettiği önemli bir isimdir.
Cumhuri̇yet’i̇n Kalbi̇nde Doğdu
Özden İnönü Toker, 7 Şubat 1930 tarihinde Ankara’daki Pembe Köşk’te dünyaya geldi. Onun doğumu, tarihi bir anektodla hafızalara kazınmıştır: Babası İsmet İnönü’nün bizzat Mustafa Kemal Atatürk’e, “Nihayet bir kızım oldu Paşam” diyerek müjdelediği bu kız çocuğunun adını bizzat Atatürk koymuştur.
Çocukluk yıllarını Çankaya Köşkü’nde geçiren Toker, Cumhuriyet’in ilk nesil eğitim anlayışıyla yetiştirildi. Çankaya İlkokulu ve Ankara Kız Lisesi’ndeki eğitiminin ardından, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Daha sonra eğitimine Edinburgh Üniversitesi’nde devam etti.
Özden Hanım’ın çocukluğu; Atatürk’ün Pembe Köşk ziyaretleri, milli bayramlar, dini törenler ve Cumhuriyet’in modernleşme sürecini yansıtan konserler, tiyatrolar gibi kültürel etkinliklerle iç içe geçti.
Akis Dergisi̇ne Katkı ve İnönü Vakfı
1955 yılında gazeteci ve Akis dergisi kurucusu Metin Toker ile hayatını birleştiren Özden Hanım, eşinin Demokrat Parti iktidarı döneminde hapis cezaları aldığı zorlu süreçte dergiye yazıları, röportajları ve anılarıyla entelektüel destek verdi.
Cumhuriyet mirasını yaşatmayı görev edinen Toker, 1983’te kurulan İnönü Vakfı’nın kurucuları arasında yer aldı. Annesi Mevhibe İnönü'nün 1992’deki vefatının ardından ise vakfın başkanlığını devraldı.
Pembe Köşk'ü Halka Açıyor
Eşi Metin Toker’i 2002 yılında kaybeden Özden İnönü Toker, yaşamını hâlâ Ankara’daki tarihi Pembe Köşk’te sürdürüyor. Toker, bu köşkü her yıl özellikle 23 Nisan ve 29 Ekim dönemlerinde halka açarak, sergilerle ziyaretçilere Atatürk’ü, İnönü ailesini ve Cumhuriyet’in kuruluş ideallerini aktarmaya devam ediyor.
Türkiye’nin dört bir yanında seminerler ve söyleşiler düzenleyen Toker, yılda ortalama 15-20 bin kişinin ziyaret ettiği Pembe Köşk ile adeta yaşayan bir tarih hafızası görevini üstlenmektedir.
