Ülkemizde çocuklarda en sık görülen sağlık sorunlarından biri demir eksikliği. Hem fiziksel gelişimi hem de zihinsel performansı olumsuz etkileyen bu durum, özellikle 6 ay – 2 yaş arası bebeklerde ve ergenlik döneminde yaygın. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ceren Ulusoy, demir eksikliğinin erken fark edilmediğinde kalıcı öğrenme ve davranış problemlerine yol açabileceğini vurguluyor.
Demir Eksikliği Hangi Sorunlara Yol Açıyor?
Fiziksel gelişimde gerileme: Süt çocukları gelişim basamaklarında gerileyebilir.
Bağışıklık sisteminde zayıflama ve hastalıklara yatkınlık.
Konsantrasyon bozukuğu ve öğrenme güçlüğü.
Okul başarısında düşüş e davranış problemleri.
Astımlı çocuklarda atak sıklığının artması.
Demir Eksikliğine Yol Açan Faktörler
Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı.
Ergenlik döneminde yetersiz beslenme veya rejim.
Kan kayıpları, kronik enfeksiyonlar, ishal, çölyak ve laktoz intoleransı gibi emilim bozuklukları.
Bağırsak parazitleri.
Hatalı beslenme alışkanlıkları: 6. aydan sonra demir içeren gıdaların yeterince verilmemesi ve yemeklerden sonra çay tüketilmesi.
Yanlış Uygulamalardan Kaçının
Pekmez tek başına tedavi yerine geçmez; demir takviyesi yerine kullanılması uygun değildir.
Demir içeren besinlerden sonra çay tüketmek emilimi azaltır.
Günde 2 bardaktan fazla süt içirmek, demir emilimini engeller ve diğer gıdaları tüketmeyi azaltır.
Demir Eksikliğinin Belirtileri
Soluk cilt rengi
Halsizlik ve çabuk yorulma
Ağız içi yaralar
Baş ağrısı ve baş dönmesi
İştahsızlık
Toprak, buz veya kireç yeme isteği
Algılama güçlüğü
Sinirlilik ve hırçınlık
Tırnaklarda kırılma
Hangi Besinler Demir Açısından Zengindir?
Çocukların her gün demirden zengin 2-3 farklı besin tüketmesi gerekiyor. Önemli olan sadece et değil, sebze, bakliyat ve etten oluşan dengeli ve çeşitli beslenme.
Kırmızı et, dana ciğeri, tavuk, balık, yumurta sarısı, sakatat (ölçülü)
Ispanak, pazı ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler
Bakliyat, badem, Antep fıstığı
Bu besinlerin C vitamini (portakal, mandalina, domates vb.) ile birlikte tüketilmesi demir emilimini artırır.
Demir Takviyesinde Dikkat
Demir eksikliği tanısı konulduktan sonra doktor önerisiyle demir şurubu kullanılır ve tedavi genellikle 3-6 ay sürer. Tedavi sırasında önerilen doza sadık kalmak çok önemlidir; rastgele veya aşırı demir yüklemesi karaciğer hasarına yol açabilir.
